Ο χοίρος είναι γνωστός από τα αρχαιότατα χρόνια και πιστεύεται ότι ο κατοικίδιος χοίρος (Sus scrofa domesticus) προέρχεται από τον αγριόχοιρο, τον οποίο εξηµέρωσαν οι πρόγονοί µας κατά την παλαιολιθική εποχή. Είναι ζώο παµφάγο και πολύ γόνιµο. Απαντάται σε όλα τα µέρη της γης και εκτρέφεται κυρίως για το κρέας του. Όπως προκύπτει από πλήθος αναφορών σε αρχαία συγγράµµατα, η ελληνική ύπαιθρος διατηρούσε από τους οµηρικούς ακόµη χρόνους, πολυάριθµες αγέλες χοίρων που έβοσκαν στους δρυµώνες (δάση µε βελανιδιές κι άλλα δασικά δέντρα).

Χοιροµητέρες σε διασταύρωση

Τα τελευταία χρόνια οι χοιροµητέρες στην Ελλάδα είναι κατά κανόνα προϊόν διασταύρωσης των φυλών Landrace και Largewhite. Οι κάπροι αναπαραγωγής είναι συνήθως Duroc Pietrain, είτε διασταυρωµένες κρεατοπαραγωγικές φυλές. Ο Μαύρος Ελληνικός Χοίρος είναι η µόνη ευρέως γνωστή φυλή που αποτέλεσε αντικείµενο επιστηµονικής έρευνας. Εκτός του µαύρου κυρίαρχου χρωµατισµού υπάρχουν καφέ-κόκκινα και λευκά-µαύρα δείγµατα. Ο αριθµός του είναι χαµηλός µε πρόσφατα αυξητική τάση. Συναντάται σε διάφορες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου. Εµφανίζεται σε δύο µεγέθη (µεγάλο και µικρό) ανάλογα µε την τοπογραφία. Αρκετά συχνά συναντώνται και εκτροφές µε διασταυρώσεις µε αγριόχοιρους. Το µεγαλύτερο µέρος της εγχώριας παραγωγής χοιρινού κρέατος συγκεντρώνεται στις περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Στερεάς Ελλάδας (συµπεριλαµβανοµένης της Εύβοιας - εκτός της Αττικής), της Θεσσαλίας, της ∆υτικής Ελλάδας, και της Αν. Μακεδονίας/Θράκης. Οι έλληνες χοιροτρόφοι συνηθίζουν να περιέχουν δηµητριακά στο 60% του σιτηρέσιου, τη στιγµή που οι Ολλανδοί περιέχουν µόνο 15% δηµητριακά και το υπόλοιπο ποσοστό καλύπτεται από διάφορα υποπροϊόντα τα οποία είναι φθηνότερα και µειώνουν το κόστος παραγωγής.

Η χοιροτροφία, είναι σιόρα ένας από τους ιδιαίτερα εντατικούς κλάδους της ζωικής παραγωγής σε παγκόσµιο επίπεδο. Σήµερα στην χώρα µας ο κλάδος αυτός παράγει το 62% του εγχώριου παραγόµενου κρέατος και µόνο το 17% του συνολικά καταναλισκόµενου. Καλύπτει περίπου το 30% των συνολικών µας αναγκών σε χοιρινό κρέας ετησίως, αν και σε κάποια χρονική περίοδο (τέλη 10ετίας του 1970 και αρχές 10ετίας του 1980) ο βαθµός αυτάρκειας είχε ξεπεράσει το 80%.

Προοπτικές χοιροτροφίας

Από τη σύγκριση των χοιροτροφικών εκµεταλλεύσεων µεταξύ Ελλάδος και των χοιροτροφικά αναπτυγµένων χωρών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι η χοιροτροφία της χώρας µας υστερεί ως προς ορισµένους βασικούς τεχνικοοικονοµικούς συντελεστές, όπως είναι π.χ. ο αριθµός των απογαλακτιζόµενων και σφαγέντων χοιριδίων ανά χοιροµητέρα ετησίως, οι τιµές των ζωοτροφών, ο συντελεστής µετατρεψιµότητας της τροφής σε κρέας, κ.λπ. Σε κάποιους συντελεστές υπάρχει σηµαντικότατη βελτίωση και οι «καλές» επιχειρήσεις έχουν σήµερα αποδόσεις ανάλογες των ευρωπαϊκών. Η διαφοροποίηση όµως που υπάρχει στις τιµές των ζωοτροφών είναι ανυπέρβλητο εµπόδιο για την βελτίωση του κόστους παραγωγής. Το γεγονός της µη αξιοποίησης υποπροϊόντων στη διατροφή των χοίρων έχει οδηγήσει σε βελτιωµένη ποιότητα του παραγόµενου κρέατος αλλά και µεγαλύτερο κόστος παραγωγής. Σηµαντικό γεγονός είναι επίσης η µικρή απασχόληση ειδικευµένων επιστηµόνων, αν και ο κλάδος αυτός της ζωικής παραγωγής απασχολεί 50 αναλογικά περισσότερους σε σχέση µε τους άλλους, µε πιθανή εξαίρεση τις ιχθυοκαλλιέργειες.

Εκτός όµως από τους προαναφερθέντες τεχνικοοικονοµικούς συντελεστές και άλλοι λόγοι οδήγησαν τον δυναµικό αυτό κλάδο της ζωικής παραγωγής όχι απλώς σε στασιµότητα, αλλά σε σηµαντική υποχώρηση, όπως είναι π.χ. τα υψηλά επιτόκια χρηµατοδότησης, που συνετέλεσαν στην υπερχρέωση των περισσότερων χοιροτροφικών µονάδων, ο µη εκσυγχρονισµός τους δια µέσου αναπτυξιακών προγραµµάτων, η έλλειψη εγχώριου βελτιωµένου αναπαραγωγικού ζωικού πληθυσµού, ο έντονος ανταγωνισµός από την εισαγωγή νωπού χοιρινού κρέατος που προσφέρεται στην αγορά ως εγχώριο, τα νοµοθετήµατα της Ε.Ε. περί ευζωίας, κ.λπ.

Οι  χοιροτροφικές μονάδες στην  χώρα μας κατά κανόνα εκτρέφουν  χοιρομητέρες και παχαίνουν  τα παράγωγα τους μέχρι την σφαγή. Ενώ σε μικρό ποσοστό υπάρχουν μονάδες για παραγωγή χοιριδίων και μονάδες –παχυντήρια χοιριδίων.

Η χοιροτροφία ασκείται επίσης σε δύο μορφές:

• Την συστηματικά σταβλισμένη και
• Την υπαίθρια εκτροφή

Η συστηματική σταβλισμένη μορφή εκτροφής είναι η επικρατέστερη και είναι η μορφή που μας δίνει το σύνολο σχεδόν του παραγόμενου χοιρινού κρέατος στην χώρα μας (πάνω από το 90%). Μπορούμε να πούμε ότι στην χώρα μας έχουμε καλές μονάδες αυτού του τύπου, βιώσιμες, με καλό δείκτη διαδοχής.

Γεννά συνήθως δύο φορές το χρόνο, από 5-20 μικρά κάθε φορά. Όταν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, τότε οι χοίροι προσβάλλονται από ασθένειες και παράσιτα.

Οι πρώτες καθετοποιημένες χοιροτροφικές μονάδες εμφανίζονται στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980. Οι χοιροτροφικές μονάδες στην χώρα μας κατά κανόνα εκτρέφουν χοιρομητέρες και παχαίνουν τα παράγωγα τους μέχρι την σφαγή. Ενώ σε μικρό ποσοστό υπάρχουν μονάδες για παραγωγή χοιριδίων και μονάδες –παχυντήρια χοιριδίων.

Χοιροτροφία στην Ήπειρο

Στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχει παράδοση στην εκτροφή χοίρων από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Σήμερα η Ήπειρος και συγκεκριμένα η περιοχή της Φιλιππιάδος χαρακτηρίζεται ως ένα από τα κυριότερα χοιροτροφικά κέντρα της χώρας.Συνολικά υπάρχουν περί τις 85 συστηματικές χοιροτροφικές μονάδες όπου εκτρέφουν περίπου 18.000 χοιρομητέρες και παράγουν περίπου 370.000 χοίρους σφαγής συνολικής αξίας περίπου 56.000.000€. Οι παραπάνω χοίροι σφαγής στο μεγαλύτερο ποσοστό τους σφάζονται σε σφαγειοτεχνικές εγκαταστάσεις της περιφέρειας ενώ το υπόλοιπο ποσοστό σφάζεται σε σφαγειοτεχνικές εγκαταστάσεις της υπόλοιπης χώρας και ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα.

Στην Ήπειρο υπάρχει εμπειρία δεκαετιών στην χοιροτροφία και η τεχνογνωσία που εφαρμόζεται στην παραγωγή είναι αρκετά υψηλή (π.χ. σύγχρονη διατροφή ζώων, τεχνητή σπερματέγχυση, ηλεκτρονικός έλεγχος συνθηκών περιβάλλοντος κλπ).

Το δυνατότερο σημείο της συγκεκριμένης παραγωγικής δραστηριότητας είναι η σαφής προτίμηση του καταναλωτικού κοινού στο εγχώριο χοιρινό κρέας και ειδικότερα στο ηπειρώτικο χοιρινό. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η εγχώρια ζήτηση σε χοιρινό κρέας καλύπτεται μόνο σε ποσοστό 55% - 65% περίπου από τις δυνατότητες της ελληνικής παραγωγής καταδεικνύουν την δυνατότητα αλλά και την αναγκαιότητα στήριξης και ανάπτυξης της χοιροτροφίας.

Το γεγονός ότι στην περιφέρεια Ηπείρου υπάρχει επάρκεια σύγχρονων σφαγειοτεχνικών εγκαταστάσεων, μονάδων τεμαχισμού, τυποποίησης και μεταποίησης χοιρινού κρέατος μας επιτρέπει να πούμε ότι υπάρχουν περιθώρια πλήρους καθετοποίησης του χοιρινού κρέατος στην Περιφέρεια μας.

Η εγγύτητα με την αγορά της γειτονικής Αλβανίας σε συνδυασμό με την αύξηση της ζήτησης χοιρινού κρέατος από τη γείτονα χώρα δίνει τεράστια πλεονεκτήματα καλύτερης τοποθέτησης του ηπειρώτικου χοιρινού κρέατος στην εν λόγω αγορά.

Σταβλισμός

Στην εντατική εκτροφή των χοίρων ο σταυλισμός γίνεται σε σύγχρονα χοιροστάσια που εξασφαλίζουν τις απαιτούμενες συνθήκες υγιεινής τόσο για τα ζώα όσο και για το τελικό προϊόν και κατά επέκταση τον καταναλωτή. Οι μονάδες αυτές θα πρέπει για να έχουν άδεια λειτουργιάς να συμμορφώνονται νε την κρατική και κοινοτική νομοθεσία οποία συνεχώς βελτιώνεται.

Η ευρωπαϊκή οδηγία 2008/12 σχετικά με την προστασία των χοίρων προβλέπει ότι οι χοιρομητέρες και οι μικροί θηλυκοί χοίροι πρέπει να διαβιούν σε ομάδες επί δυόμισι περίπου μήνες, κατά την κυοφορία, σε όλα τα χοιροτροφεία με 10 χοιρομητέρες και πλέον, από την 1η Ιανουαρίου 2013.

Μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι «ο συνολικός ελεύθερος χώρος δαπέδου που διαθέτει κάθε μικρός θηλυκός χοίρος μετά τη λοχεία και κάθε χοιρομητέρα σε περίπτωση ομαδικού σταβλισμού μικρών θηλυκών χοίρων ή/και χοιρομητέρων πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,64 τ.μ. και 2,25 τ.μ. αντιστοίχως. Οταν τα ζώα αυτά σταβλίζονται σε ομάδες μικρότερες των 6, ο ελεύθερος χώρος δαπέδου πρέπει να αυξάνεται κατά 10%. Οταν σταβλίζονται σε ομάδες 40 ή περισσοτέρων ζώων, ο ελεύθερος χώρος δαπέδου μπορεί να μειώνεται κατά 10%».

Οι χοιρομητέρες και οι μικροί θηλυκοί χοίροι σταβλίζονται ομαδικά για την περίοδο που αρχίζει 4 εβδομάδες μετά τη λοχεία και λήγει 1 εβδομάδα πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού.

Ο στάβλος στον οποίο εκτρέφεται η ομάδα πρέπει να έχει πλευρές μήκους μεγαλύτερου από 2,8 μέτρα. Οταν λιγότερο από 6 ζώα σταβλίζονται ομαδικά, ο στάβλος στον οποίο εκτρέφεται η ομάδα πρέπει να έχει πλευρές μήκους μεγαλύτερου από 2,4 μέτρα.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Ελληνική χοιροτροφία

προδιαγραφές βιολογικής χοιροτροφίας

http://www.cosmocert.gr/bin/downloads/23_download.pdf

ομοσπονδία χοιροτρόφων Ελλάδος

φάρμα ΧΗΤΑΣ στη Φιλιππιάδα

Χοιροτροφικές Επιχειρήσεις ΑΕ

ΠΗΓΕΣ

Καλλιεργητικό πλάνο Περιφέρειας Ηπείρου

Περιφέρεια Ηπείρου

«Ακτινογραφία» στη συστηματική σταβλισμένη χοιροτροφία

αγροσύμβουλος

Agronews

Ο ελληνικός μαύρος χοίρος, «χρυσάφι» με αρχαία συνταγή

Γνωριμία με τον ελληνικό μαύρο χοίρο

gaiapedia - Ξενικές φυλές χοίρων που εκτρέφονται στην Ελλάδα

ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ