Τροφοπενία Βορίου

Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες και σοβαρές τροφοπενίες της ελιάς στην Ελλάδα. Παρατηρείται τόσο σε νεαρά όσο και σε αιωνόβια δένδρα. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας βορίου είναι ότι τα κορυφαία φύλλα στους νέους βλαστούς έχουν το ακραίο 1/3-2/3 τμήμα τους χλωρωτικό (αρχικά πρασινοκίτρινο στη συνέχεια κίτρινο/πορτοκαλί).

Σταδιακά, το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται και στα φύλλα της βάσης των βλαστών, τα οποία μπορεί να εμφανίσουν και ξήρανση στην κορυφή τους. Σε πιο προχωρημένο στάδιο της τροφοπενίας παρατηρείται μικροφυλλία, παραμόρφωση φύλλων (έχουν σχήμα ροπάλου) και έντονη φυλλόπτωση. Σε κλάδους που εμφανίζουν συμπτώματα στα φύλλα, αν αφαιρεθεί με μαχαιρίδιο λεπτό στρώμα του φλοιού, φαίνεται ένας καστανός χρωματισμός που οφείλεται σε νέκρωση του καμβίου. Το σύμπτωμα αυτό είναι χαρακτηριστικό και επιβεβαιώνει την έλλειψη του βορίου.

Έτσι, δένδρα που υποφέρουν από έλλειψη βορίου φαίνονται από απόσταση σαν χλωρωτικά ενώ καθυστερούν σημαντικά την έναρξη της νέας βλάστησης την άνοιξη. Φύλλα από δένδρα που πάσχουν, περιέχουν βόριο λιγότερο από 20 ppm, ενώ φύλλα από φυσιολογικά δένδρα περιέχουν βόριο πάνω από 20 ppm (επί ξηρού βάρους).

Προστίθενται στο έδαφος 300-500 γρ βόρακα ανά δένδρο πλήρους ανάπτυξης, ενώ σε νεότερα δένδρα χορηγούνται μικρότερες ποσότητες (10 γρ ανά έτος ηλικίας από την στιγμή φύτευσης στο χωράφι). Για γρηγορότερη αντίδραση των δένδρων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η υδατοδιαλυτή μορφή του βορίου (Solubor, κ.ά.) με διαφυλλική εφαρμογή ή μέσω του δικτύου άρδευσης αν υπάρχει.

Τροφοπενία Καλίου

Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της τροφοπενίας αυτής είναι ένας μεταχρωματισμός των φύλλων (απόχρωση ορείχαλκου) που αρχίζει από την κορυφή του ελάσματος και σταδιακά καταλαμβάνει ολόκληρο το φύλλο ή το μεγαλύτερο μέρος του. Παράλληλα, παρατηρείται ξήρανση στο κορυφαίο τμήμα του φύλλου κατά 1/3-2/3 του μήκους του.

Παρατηρούνται επίσης, μικρό μήκος νέας βλάστησης, μικροφυλλία, φυλλόπτωση και ξήρανση κλαδίσκων. Σε προχωρημένο στάδιο της τροφοπενίας, η παραγωγή του δένδρου μειώνεται πολύ.

Η διάγνωση με τα παραπάνω συμπτώματα μόνο δεν είναι ασφαλής. Χρειάζεται επιβεβαίωση με ανάλυση φύλλων. Εάν η περιεκτικότητα των φύλλων σε κάλι είναι 0,1-0,3% (επί ξηρού βάρους) τότε μπορούν τα συμπτώματα να αποδοθούν με βεβαιότητα στην τροφοπενία καλίου. Δένδρα που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα έχουν περιεκτικότητα καλίου στα φύλλα που κυμαίνεται από 0,4 μέχρι 1,7%.

Πολλές φορές η τροφοπενία καλίου οφείλεται στη ξηρασία (δέσμευση καλίου από τα κολλοειδή της αργίλου) και στην αδυναμία των δένδρων να απορροφήσουν κάλιο από το έδαφος. Καλλιεργητικές φροντίδες που συμβάλλουν σε μεγαλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των δένδρων και στην εξασφάλιση επαρκούς υγρασίας στο έδαφος, διορθώνουν ή τουλάχιστον αμβλύνουν το πρόβλημα.

Στις περιπτώσεις που τα εδάφη δεσμεύουν κάλιο, είναι απαραίτητη η προσθήκη μεγαλύτερων ποσοτήτων καλιούχου λιπάσματος. Συνήθως χορηγούνται 10-15 κιλά θειϊκού καλίου ανά δένδρο μέσης ανάπτυξης.

Εναλλακτικά, μπορεί να χορηγηθεί το μισό κάλι το χειμώνα σε μορφή θειϊκού καλίου και να γίνουν συμπληρωματικές λιπάνσεις με υδατοδιαλυτό νιτρικό κάλιο μέσω του δικτύου άρδευσης, αν υπάρχει. Το νιτρικό κάλι χορηγείται με την υδρολίπανση σε δόση 300-500 γρ/δένδρο μετά την καρπόδεση.

Τροφοπενίες Ασβεστίου και Μαγνησίου

Τα κυριότερα συμπτώματα της έλλειψης ασβεστίου είναι η χλώρωση του ακραίου τμήματος των φύλλων, όπως και στην τροφοπενία βορίου, που όμως συνοδεύεται με λεύκανση των νεύρων στην περιοχή  του χλωρωτικού τμήματος των παλαιών φύλλων. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης μαγνησίου είναι η χλώρωση των φύλλων που αρχίζει από την κορυφή ή τα πλάγια του ελάσματος και προοδευτικά καταλαμβάνει ολόκληρη την επιφάνειά του, η έντονη φυλλόπτωση και η φτωχή βλάστηση.

Η διόρθωση της τροφοπενίας ασβεστίου γίνεται μάλλον εύκολα με προσθήκη 5-10 κιλών οξειδίου του ασβεστίου ή μαρμαρόσκονης ανά ελαιόδενδρο.

Προσδιορισμός του pH του εδάφους πριν την εγκατάσταση του ελαιώνα και προσθήκη ασβεστίου μετά από χημική ανάλυση, είναι η σωστότερη και μονιμότερη μέθοδος.

Η τροφοπενία μαγνησίου διορθώνεται με την προσθήκη 300-500 γρ οξειδίου του μαγνησίου (πχ 1,2- 2,0 κιλά/δένδρο κιζερίτη ή 3,0-5,0 κιλά θειϊκό καλιομαγνήσιο, που περιέχει και κάλιο για ταυτόχρονη λίπανση με το στοιχείο αυτό) ή με ψεκασμό τωνδένδρων με 2-4% διάλυμα υδατοδιαλυτού θειϊκού μαγνησίου.

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

λίπανση

Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς

Δάκος

O Δάκος είναι µια µικρή µύγα µήκους 4-5 χιλιοστών µε κεφαλή ξανθοκίτρινη..O Δάκος τρέφεται αποκλειστικά από τον καρπό της ελιάς. Όλες οι ποικιλίες γενικά προσβάλλονται από το Δάκο, άλλες σε µικρότερο και άλλες σε µεγαλύτερο βαθµό. H ποικιλία Mαντζανίλο, για παράδειγµα, θεωρείται περισσότερο ευαίσθητη από την Kορωνέικη και την Nτόπια . H καταπολέµηση του Δάκου γίνεται µε δολωµατικούς και καθολικούς ψεκασµούς. Για να είναι αποτελεσµατικοί οι ψεκασµοί θα πρέπει να γίνονται στον κατάλληλο χρόνο και, όπου είναι δυνατό, πάνω σε οµαδική βάση. O ψεκασµός σε µια περιοχή να συµπληρώνεται το αργότερο µέσα σε 7 µέρες.

Πυρηνοτρύτης

Πυρηνοτρήτης είναι ένα έντομο που ανήκει στην τάξη των Λεπιδοπτέρων, δηλαδή των πεταλούδων. Το έντομο είναι μια πολύ μικρή πεταλούδα γκρίζου χρώματος. Στο στάδιο του σκουληκιού, το έντομο προκαλεί σοβαρές ζημιές στα φύλλα, τα άνθη και τον ελαιόκαρπο. Για κάθε ένα από τα όργανα αυτά της ελιάς έχει και μια γενεά. Τη φυλλόβιο, την ανθόβιο και την καρπόβιο.

Το σκουλήκι της φυλλόβιου γενεάς εμφανίζεται το Φεβρουάριο - Μάρτιο αλλά δεν προκαλεί οικονομική ζημιά, γι΄αυτό δεν συστήνεται οποιαδήποτε επέμβαση.

Οι ελαιοκαλλιεργητές πρέπει να επιδιώξουν την καταπολέμηση της ανθόβιου γενεάς του Πυρηνοτρήτη, της οποίας το σκουλήκι εμφανίζεται περί το τέλος Απριλίου με αρχές Μαΐου. Εφόσον γίνει καταπολέμηση της γενεάς αυτής ο πληθυσμός του εντόμου της καρπόβιου γενεάς μειώνεται σημαντικά, έτσι ώστε η ζημιά που προκαλείται στον καρπό να είναι πολύ μικρή. Πολλές φορές μάλιστα είναι ανύπαρκτη.

Ρυγχίτης

Μικρό κολεόπτερο μήκους 5-6 mm με χαρακτηριστικό ρύγχος. Ολοκληρώνει μια γενεά σε 2 χρόνια. Διαχειμάζει ως ανεπτυγμένη προνύμφη στο έδαφος τον πρώτο χειμώνα και ως τέλειο στο έδαφος το δεύτερο χρόνο. Τα τέλεια αυτά βγαίνουν από το έδαφος Απρίλιο-Μάιο και φτάνουν στο φύλλωμα όπου τρέφονται για λίγες εβδομάδες από τα τρυφερά φύλλα και τις κορυφές των νεαρών βλαστών. Όταν δημιουργηθούν οι καρποί τρέφονται απ’ αυτούς τρυπώντας με το ρύγχος τη σάρκα και προκαλούν πρώιμη καρπόπτωση. Τον Ιούλιο-Αύγουστο, αφού ανοίγει μία οπή μέχρι το ενδοκάρπιο (πυρήνα) τοποθετεί με τον ωοθέτη ένα αυγό, το οποίο σε 10 ημέρες εκκολάπτεται και η νεαρή προνύμφη ορύσσει στοά που φτάνει στο σπέρμα το οποίο τρώει. Οκτώβριο-Νοέμβριο οι προνύμφες έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξή τους, εγκαταλείπουν τον καρπό και μπαίνουν στο έδαφος όπου παραμένουν ως το τέλος του επόμενου θέρους ή αρχές φθινοπώρου οπότε νυμφώνεται. Την επόμενη άνοιξη βγαίνουν τα τέλεια.

Καλόκορη

Είναι ένα μακρόστενο ημίπτερο, μήκους 7-8mm, με λεπτά και μακριά πόδια. Έχει 1 γενεά το χρόνο και διαχειμάζει στο στάδιο του αυγού σε σχισμές των κλαδιών. Την άνοιξη εμφανίζονται οι νύμφες οι οποίες κατεβαίνουν από τα δένδρα στο έδαφος και προσβάλλουν ποώδη φυτά, κυρίως τσουκνίδες. Από τα τέλη Μαρτίου ενηλικιώνονται και εγκαθίστανται στους οφθαλμούς και τις ταξιανθίες, από όπου απομυζούν φυτικούς χυμούς. Η ωοτοκία γίνεται από τέλη Απριλίου έως μέσα Ιουνίου.

Βαμβακάδα ή Ψύλλα

Η Βαμβακάδα παρεμποδίζει τη διαδικασία της γονιμοποίησης, καθώς σχηματίζει αποικίες στις ταξιανθίες με αποτέλεσμα αυτές να καλύπτονται από βαμβακώδη εκκρίματα. Παράλληλα, προκαλεί εξασθένιση των δένδρων λόγω α¬πομύζησης φυτικών χυμών και α¬νάπτυξη των μυκήτων της καπνιάς.

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ

Για την αντιμετώπιση των παραπάνω εχθρών  εκτελούνται επαναληπτικοί ψεκασμοί με Εντομοκτόνα.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Κυκλοκόνιο

Η ασθένεια προκαλεί μεγάλη εξασθένιση των δένδρων λόγω της μεγάλης φυλλόπτωσης και μείωση της παραγωγής μέχρι ακαρπίας.
Προσβάλλει τα φύλλα, τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ταξιανθιών.

Οι μολύνσεις γίνονται όταν επικρατεί βροχερός και υγρός καιρός. Άριστες συνθήκες για την ανάπτυξη του μύκητα είναι γύρω στους 16 με 20οC. Οι προσβολές πραγματοποιούνται την Άνοιξη και το φθινόπωρο. Η ασθένεια εμφανίζεται με μεγαλύτερη ένταση σε ελαιώνες που βρίσκονται σε υγρές και «κλειστές» περιοχές καθώς και σε ελαιώνες πυκνής φύτευσης

Οι ειδικοί συστήνουν αραίωμα του φυλλώματος στα πυκνά δέντρα, με σκοπό τη δημιουργία συνθηκών αερισμού και φωτισμού που δεν ευνοούν την ανάπτυξη του κυκλοκόνιου. Συνιστάται να γίνει και ψεκασμός με τη λήψη του δελτίου, χρειάζεται καλό λούσιμο των δένδρων και επανάληψη μετά από βροχή.

Ενδεικνυόμενα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι τα εξής: Χαλκούχα σκευάσματα όπως βορδιγάλειος πολτός (διαφ. σκευάσματα), οξυχλωριούχος χαλκός (διαφ. σκευάσματα), υδροξείδιο του χαλκού (διαφ. σκευάσματα) κ.α.

Γλοιοσπόριο

Προσβάλλει κυρίως τους καρπούς κοντά στην ωρίμανση ή ώριμους. Η προσβολή αρχίζει κυρίως από την κορυφή του καρπού ή το σημείο πρόσφυσής του με τον ποδίσκο. Στην αρχή εμφανίζεται κηλίδα καστανοϊώδης η οποία εξαπλώνεται και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του καρπού.

Κερκόσπορα

Στους πράσινους καρπούς εμφανίζονται καστανές κηλίδες ελαφρά βυθισμένες διαμέτρου 4-10mm. Κάτω από τις κηλίδες ο ιστός είναι καστανός.

Στα φύλλα, στην επάνω επιφάνεια του ελάσματος εμφανίζονται κίτρινες περιοχές οι οποίες στη συνέχεια εξελίσσονται σε νεκρωτικές

ΚΑΡΚΙΝΩΣΗ Ή ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ

Βακτήριο είναι το αίτιο της ασθένειας που προκαλεί καρκινώματα (όγκους) σε νεαρούς βλαστούς και κλάδους. Οι προσβολές ευνοούνται από βροχερό καιρό και κυρίως μέσω προσφάτων πληγών από το κλάδευμα .Συστήνεται αφαίρεση και καύση των προσβεβλημένων τμημάτων των δέντρων, αποφυγή κλαδεύματος με βροχερό καιρό και ψεκασμός των δέντρων μετά από το κλάδευμα καθώς και μετά από χαλάζι ή παγετό με χαλκούχα σκευάσματα όπως και για το κυκλοκόνιο.

ΒΕΡΤΙΤΣΙΛΛΙΩΣΗ

Αποτελεί την σοβαρότερη ασθένεια της ελιάς η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί σε σημαντικό αριθμό ελαιώνων και σε διάφορες περιοχές. Πρόκειται για μύκητα εδάφους με πολύ μεγάλο κύκλο ξενιστών, ο οποίος μολύνει τα δένδρα από τις λεπτές ρίζες και προκαλεί απόφραξη των αγγείων του ξύλου. Η ασθένεια ξεκινά με τον μεταχρωματισμό των φυτών και γίνεται τελικώς φανερή είτε με τη μορφή μεμονωμένων ξερών κλάδων στα μεγαλύτερης ηλικίας δένδρα (ημιπληγία) είτε με την πλήρη ξήρανση των νεαρών δένδρων (αποπληξία).

Η ασθένεια μεταδίδεται κυρίως από τα μολυσμένα  φύλλα της ελιάς ή άλλων ευπαθών ξενιστών και είναι σοβαρότερη όταν ο ελαιώνας συγκαλλιεργείται με άλλα ευπαθή στο μύκητα φυτά όπως βαμβάκι, τομάτες, πατάτες κ.α. ή γειτονεύει με ευπαθείς καλλιέργειες.

Προτάσεις

Επειδή δεν υπάρχουν χημικά μέσα για τη θεραπεία της ασθένειας, συνιστάται η αυστηρή τήρηση των παρακάτω καλλιεργητικών μέτρων.

1. Κοπή και καύση των προσβεβλημένων κλάδων με τα πρώτα συμπτώματα εκδήλωσης της ασθένειας Τα μολυσμένα δένδρα συχνά αναβλαστάνουν από τη βάση και δίνουν νέα κλαδιά χωρίς συμπτώματα ενώ είναι συχνό το φαινόμενο της ανάρρωσης.
   
2. Αποφυγή οργωμάτων
3. Καταστροφή των ζιζανίων
4. Άρδευση με σταγόνες και αποφυγή της κατάκλυσης και των αυλακιών
5. Χρησιμοποίηση υγειών δενδρυλλίων για την εγκατάσταση ενός ελαιώνα
6. Αποφυγή φυτέματος εκεί όπου προηγήθηκε καλλιέργεια ευπαθών στης ασθένεια φυτών (πατάτα, τομάτα, βαμβάκι κ.α.)
7. Αποφυγή συγκαλλιέργειας ή γειτνίασης με ευπαθή στην ασθένεια φυτά
8. Εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης σε εγκατεστημένους ελαιώνες

ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Διάφορα παθογόνα της ελιάς - φωτογραφίες

Σχετικά με τη βερτιτσιλλίωση

ΠΗΓΕΣ

Η καλλιέργεια της Ελιάς

Καλλιεργητικό πλάνο Περιφέρειας Ηπείρου

Λίπανση ελιάς

Διάφορα Παθογόνα Ελιάς

Εχθροί και Ασθένειες της Ελιάς

Προστατέψτε τις ελιές από ασθένειες και βακτήρια