Το αμπέλι έχει, κατά τους παλαιοντολόγους, προϊστορία πολλών εκατομμυρίων χρόνων.
Κουκούτσια αγριοστάφυλων έχουν βρεθεί ακόμη και σε σπηλιές που κατοικήθηκαν από    νομαδικές προϊστορικές φυλές.
Πριν από την εποχή των παγετώνων ευδοκιμούσε στην πολική ζώνη, στην Ισλανδία, τη Βόρεια Ευρώπη, τη βορειοδυτική Ασία, ακόμη και στην Αλάσκα. Οι παγετώνες όμως περιόρισαν την εξάπλωσή του και επέβαλαν γεωγραφική απομόνωση μεταξύ ποικιλιών, που τελικά εξελίχθηκαν σε διαφορετικά είδη, "απώθησαν" διάφορους πληθυσμούς άγριων αμπέλων προς θερμότερες ζώνες, όπως την κεντρική-ανατολική Ασία, (από όπου τελικά πέρασαν ευρασιατικά στελέχη και στην Αμερική), την κεντρική-νότια Ευρώπη, αλλά, το σημαντικότερο, προς την ευρύτερη περιοχή του νοτίου Καυκάσου. Εκεί, μεταξύ Ευξείνου Πόντου, Κασπίας θάλασσας και Μεσοποταμίας, γεννήθηκε το είδος Αμπελος η οινοφόρος (Vitis vinifera, υποείδος caucasica), που σχεδόν αποκλειστικά -σε διάφορες ποικιλίες και υβρίδια- καλλιεργείται σήμερα.
Το αμπέλι είναι πολυετές φυτό, ο βιολογικός κύκλος του όμως είναι ετήσιος. Η ποιότητα του καρπού του, του σταφυλιού, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, απ' τους οποίους άλλους μπορούμε να επηρεάσουμε και άλλους όχι.

Η ευεργετική επίδραση της κατανάλωσης κρασιού

• Μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίων καρδιακών παθήσεων (ειδικά το κόκκινο)
• Αποτρέπει την συσσώρευση της κακιάς LDL χοληστερίνης στα αγγειακά τοιχώματα (ειδικά το κόκκινο)
• Πυκνότερα οστά
• Μείωση του στρες
• Βελτίωση της ψυχικής κατάστασης
• Βελτίωση της αντίστασής μας στο κρυολόγημα
• Θετική επίπτωση στην ευφυΐα
• Καλύτερα κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο
• Προφύλαξη από ορισμένους ιούς και βακτήρια
• Μειώνει την συσσωμάτωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων (ειδικά το κόκκινο)
• Διαλύει τα υπάρχοντα συσσωματώματα ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Δρα ως αντιοξειδωτικό και αποτρέπει καρδιακά επεισόδια και εγκεφαλικά
• Αποτρέπει πιθανόν την καρκινογένεση
• Μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι το κρασί δρα με την αλκοόλη, τα φαινολικά παράγωγα και τα σαλικυλικά που περιέχει.
     Η αλκοόλη αυξάνει την HDL ή υψηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (καλή χοληστερίνη) και τα παράγωγα της ( HDL2 και HDL 3) τα οποία εμποδίζουν τη δημιουργία αθηρωματωδών πλακών στα αγγεία.
     Τα φαινολικά παράγωγα, κυρίως κατεχίνες και κερκετίνη, έχουν έντονη αντιοξειδωτική δράση.  Δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου του οργανισμού και εμποδίζουν έτσι την οξείδωση της LDL ή χαμηλής πυκνότητας χοληστερίνη (κακή χοληστερίνη).  Η LDL χρειάζεται να οξειδωθεί για να μπορεί να ενσωματωθεί στο τοίχωμα των αγγείων και να σχηματίσει αθηρωματώδεις πλάκες οι οποίες φράσσουν τα αγγεία και αποτελούν τη βάση για σχηματισμό θρόμβων.  Φαινολικά παράγωγα βρίσκονται  στο φλοιό και γίγαρτα του σταφυλιού και απουσιάζουν συνεπώς από το λευκό κρασί.
     Οι σαλικυλικές ενώσεις δρουν όπως η ασπιρίνη, και εμποδίζουν συ συγκόλληση των αιμοπεταλίων που είναι το κύριο στοιχείο στον σχηματισμό θρόμβων, βοηθώντας έτσι στην αποφυγή ενδοαγγειακών θρομβώσεων.
     Έτσι το κρασί λόγω των ευεργετικών του επιδράσεων στην υγεία,  έχει περιληφθεί στην διαιτητική πυραμίδα,  όπως αυτή διαμορφώθηκε σε συνέδριο του  Harvard.
Εργαστηριακές μετρήσεις αναφέρουν ότι η ρεσφερατόλη, ουσία του κόκκινου σταφυλιού και του κρασιού βελτιώνει κατά 30 % την αιμάτωση του εγκεφάλου μειώνοντας κινδύνους εμφράγματος (4) Επίσης προστατεύουν τον εγκεφαλικό ιστό από οξείδωση και άτομα που λαμβάνουν βιοφλαβονοειδή συχνά αναφέρουν βελτιωμένη πνευματική διαύγεια.

Σήμερα στην Περιφέρεια Ηπείρου καλλιεργούνται συνολικά περίπου 5.750 στρέμματα οινοποιήσιμων αμπελιών. Από αυτά, τα 5.000 στρέμματα βρίσκονται στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων και τα υπόλοιπα στις ΠΕ Άρτας, Θεσπρωτίας και Πρέβεζας. Το μεγαλύτερο μέρος της αμπελοκαλλιέργειας στην ΠΕ Ιωαννίνων συγκεντρώνεται στις ασβεστολιθικής προέλευσης, πλαγιές της αμπελουργικής ζώνης της Ζίτσας σε υψόμετρο 700μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Η αμπελουργική ζώνη περιλαμβάνει έξι τοπικές κοινότητες (Ζίτσας, Πρωτόπαππα, Καρίτσας, Λιγοψάς, Κληματιάς και Γαβρισίων).

 
Η Ζίτσα έχει εδραιώσει τη φήμη της ως κατεξοχήν αμπελουργική και οινοπαραγωγική περιοχή ενώ οι οίνοι της είναι γνωστοί τόσο στην ελληνική αγορά όσο και στις αγορές του εξωτερικού. Ήδη από το 1972 οι οίνοι της αμπελουργικής ζώνης Ζίτσας αναγνωρίζονται και νομοθετικά ως Ονομασίας Προέλευσης Ανώτερης Ποιότητας (ΟΠΑΠ-VQPRD). Η αναγνώριση αυτή οφείλεται στον άριστο συνδυασμό των εξής παραγόντων:
1. στο έδαφος, που δίνει μικρή αλλά άριστης ποιότητας παραγωγή
2. στο μικροκλίμα της περιοχής,
3. στην γηγενή ποικιλία Ντεμπίνα. Η Ντεμπίνα είναι μια σπάνια και εκλεκτή λευκή ποικιλία σταφυλιών, με ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, συνιστώμενη για την περιοχή και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό της καλλιεργούμενης έκτασης στην Περιφέρεια με περίπου 4500 στρέμματα εκ των οποίων τα 1500 στη ζώνη Ζίτσας και
 4. στον ανθρώπινο παράγοντα, την ιστορία, την παράδοση και τους τύπους των κρασιών που παρασκευάζονταν από παλιά και δεν γίνονται πουθενά αλλού, όπως ο φυσικώς αφρώδης και ημιαφρώδης οίνος της περιοχής

 
 Στην περιοχή της Ζίτσας αλλά και στην περιοχή του Μετσόβου, που είναι η δεύτερη βασική περιοχή αμπελοκαλλιέργειας στην ΠΕ Ιωαννίνων, εκτός από την Ντεμπίνα καλλιεργούνται και οι λευκές ποικιλίες Traminer και Chardonnay και οι ερυθρές Cabernet Sauvignon και Merlot. Επίσης, καλλιεργούνται οι γηγενείς ποικιλίες Βλάχικο και Μπεκάρι οι οποίες έχουν πολύ καλές προοπτικές για το μέλλον του κρασιού στην Ήπειρο. Στην ΠΕ Ιωαννίνων εκτός από τον ΟΠΑΠ Ζίτσα παράγονται και οι Τοπικοί Οίνοι Ιωαννίνων και Μετσόβου ενώ σε όλη την Ήπειρο ο Τοπικός Ηπείρου
Στην Ζίτσα λειτουργούν τρία σύγχρονα οινοποιεία που τυποποιούν τα κρασιά της περιοχής εκ των οποίων το ένα είναι Συνεταιριστικό. Η ίδρυση του Συνεταιριστικού Οινοποιείου αλλά και των άλλων που ιδρύθηκαν αργότερα βοήθησαν ώστε να διασωθεί η σπάνια αυτή αμπελουργική ζώνη που κινδύνευσε με ολοκληρωτική εξαφάνιση λόγω της φυλλοξήρας και συγχρόνως έδωσε πνοή σε μια περιοχή με μικρές δυνατότητες επιβίωσης. Το τέταρτο οινοποιείο στην ΠΕ Ιωαννίνων βρίσκεται στο Μέτσοβο και ιδρύθηκε από τον Ευάγγελο Αβέρωφ ο οποίος δημιούργησε έναν από τους πιο φημισμένους και ορεινούς αμπελώνες της χώρα μας σε υψόμετρο 900-1000μ. Ο αμπελώνας και το οινοποιείο διαδραμάτισαν τεράστιο ρόλο στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής του Μετσόβου.

Σχετικοί σύνδεσμοι
Αφιέρωμα στο κρασί

Αντικλείδι


Πηγές
Γιορτή Κρασιού Δαφνών

Κρασί και Υγεία

Οίνος-Υγεία-Διατροφή

Geowines

Περιφέρεια Ηπείρου